Czasopismo 11/2023 (listopad)

W artykule przedstawiono rozwój polskiej energetyki w relacji do europejskiej polityki energetycznej w świetle krajowej drogi osiągania celów klimatycznych. Problemy inwestowania w efektywność polskiej energetyki są istotne ze względu na rozwój krajowej gospodarki, analizy opierają się na rekomendacjach zespołu ekspertów Ministerstwa Klimatu. Artykuł ilustruje dynamikę zmian społecznych, które determinują zmiany w polskim ustawodawstwie, są one spójne z ogólnym kierunkiem UE. Energetyka, ogólnie rozumiana jako gałąź gospodarki narodowej, jest sektorem strategicznym dla funkcjonowania państwa. Inwestycje odgrywają istotną rolę w zapewnieniu racjonalnego podziału produkcji, a tym samym zaoszczędzenia wysiłku społecznego, na rzecz wszechstronnego rozwoju gospodarki narodowej. W wyniku działalności inwestycyjnej w zakresie budowy obiektów energetycznych powstają nowe miejsca pracy i warunki do realizacji zasady pełnego i racjonalnego zatrudnienia. Prowadzi to do pożądanych zmian we wzorcach społeczno-zawodowych i rozwoju gospodarki narodowej. Przedstawiono uwarunkowania polityki energetycznej w Polsce. Omówiono możliwości transformacji energetycznej w polskim sektorze energetycznym w celu określenia harmonizacji wewnątrzunijnej.

Słowa kluczowe: transformacja sektora energetycznego; polityka energetyczno-klimatyczna; rozwój energetyki niskoemisyjnej na dużą skalę metoda prognozowania zapotrzebowania na energię elektryczną

Umieszczone w pasach drogowych liczne sieci podziemne (wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne, gazowe) sprawiają, że w chwili ich awarii, remontu czy przebudowy dochodzi do naruszenia istniejących warstw konstrukcyjnych nawierzchni dróg. Kwestia odtworzenia poszczególnych warstw często jest bagatelizowana, co powoduje skrócenie okresów eksploatacyjnych i szybsze pojawienie się wyraźnych uszkodzeń w miejscu odtworzenia. W artykule udowodniono, iż po ukończeniu prac naprawczych należy dążyć do prawidłowego odtworzenia warstw nawierzchni zachowując strukturę odpowiadającą grubością i rodzajem warstwom wcześniej rozebranym. Niezwykle ważny jest również odpowiedni nadzór nad prowadzonymi pracami,a także opracowanie wytycznych tymczasowych warstw konstrukcyjnych, które mogłyby być stosowane zamiennie w okresie zimowym, a następnie wymieniane już przy sprzyjających warunkach atmosferycznych na warstwy docelowe. Wykazano ponadto,że stosowany najczęściej dwuletni okres gwarancyjny na wykonane prace odtworzeniowe nawierzchni drogowych jest niewystarczający i powinien być wydłużony do co najmniej lat pięciu.

Słowa kluczowe: Sieci podziemne, awarie sieci, remonty dróg, warstwy konstrukcyjne

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące zużycia wody zimnej i ciepłej w latach 2011-2022 oraz zużycia ciepła w celu przygotowania ciepłej wody w latach 2013-2022, w dziewięciu wielorodzinnych budynkach mieszkalnych. Każdy budynek ma indywidualny węzeł dwufunkcyjny oraz pompową instalację cyrkulacyjną. Budynki różnią się od siebie powierzchnią użytkową, liczbą lokali i liczbą zamieszkujących je osób. Celem badań było określenie wartości wskaźników jednostkowego zużycia wody zimnej (ZW), ciepłej (CW) i sumarycznej (ZW+CW), określenie udziału zużycia wody ciepłej w zużyciu sumarycznym, określenie wskaźnika jednostkowego zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową w odniesieniu do 1m2 powierzchni użytkowej oraz wskaźnika podgrzewania wody. Otrzymane wartości porównano z jednostkowym zużyciem wody w Polsce i w mieście, w którym te budynki są zlokalizowane oraz z wartościami zawartymi w aktualnie obowiązujących aktach prawnych i badaniach naukowych, prowadzonych w podobnym okresie.W latach 2011-2022 średnie jednostkowe zużycie wody we wszystkich budynkach wyniosło 90 dm3/(d·M), w tym zużycie wody zimnej 55 dm3/(d·M), wody ciepłej 35 dm3/(d·M). Średni procentowy udział zużycia ciepłej wody we wszystkich budynkachw analizowanym okresie wyniósł 41%. Średnie jednostkowe dobowe zapotrzebowanie na ciepłą wodę we wszystkich budynkach wyniosło 1,24 dm3/(d·m2), natomiast wskaźnik podgrzewania wody wyniósł 0,38 GJ/m3.

Słowa kluczowe: zmienność zużywanej wody, współczynnik zużycia wody, współczynnik zużycia ciepła

Siarkowodór w biogazie zasilającym jednostki CHP (Combined Heat and Power), w pewnych stężeniach powoduje korozję komór spalania, zanieczyszcza i zakwasza olej silnikowy, wpływa destrukcyjnie na elementy silnika takie jak uszczelnienia,gniazda zaworowe, rozrząd. Paliwo w postaci gazu pofermentacyjnego, zanim zasili jednostki kogeneracyjne, musi spełnić normy stawiane przez producenta danej jednostki. Czy uda się osiągnąć takie wartości, zależy przede wszystkim od tego,jakie jest stężenie siarkowodoru w biogazie oraz jaką metodę odsiarczania zastosujemy. Celem przeprowadzonych badań było porównanie efektywności wiązania siarki w osadzie poprzez dawkowanie koagulantów żelazowych bezpośrednio do wsadu,przed wpompowaniem do komory fermentacyjnej. Otrzymane wyniki wskazują skuteczność obu badanych środków, jednakże zastosowanie PIX 211 dało możliwość utrzymania siarkowodoru w biogazie na poziomie 300ppm (±10%) przy zastosowaniu dwukrotnie mniejszej dawki niżeli w przypadku PIX 113. Pozytywne aspekty suplementacji osadu użytymi środkami, to między innymi obniżenie stężenia H2S w biogazie, wzrost jego produkcji, poprawa parametrów jakościowych biogazu takich jak procentowy udział metanu.

Słowa kluczowe: koagulanty żelazowe, odsiarczanie, pix, uzdatnianie biogazu, siarkowodór

W nadchodzących latach Unia Europejska będzie wymagać od miejskich zakładów oczyszczania ścieków wykonywania obliczeń śladu węglowego (CF) zgodnie z Dyrektywą w sprawie sprawozdawczości dotyczącej zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSRD) i wskaźnikami Europejskich Standardów Sprawozdawczości dotyczącymi Zrównoważonego Rozwoju (ESRS). Nie istnieje jednak żadne ustandaryzowane podejście, które wyraźnie odnosiłoby się do zasad dotyczących oczyszczalni ścieków w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych (GHG), dając organom wodnym jasne instrukcje dotyczące obliczania ich CF. Niniejszy artykuł zawiera dogłębną analizę obecnych podejść do obliczania emisji GHG. Algorytm obliczania śladu węglowego miejskiej oczyszczalni ścieków został opracowany i szczegółowo opisany przez autorów. Ponadto, w analizie oceniają zakres, w jakim dane dotyczące oczyszczalni ścieków są kompletne i sugerują środki zaradcze dla wszelkich wykrytych luk informacyjnych. Zaproponowano również strategię ulepszania danych. Głównym celem tego badania jest wypełnienie luki w wiedzy na temat śladu węglowego związanego z oczyszczalniami ścieków i ich ramami organizacyjnymi. Analiza obejmowała również dokładne zbadanie znaczenia i źródeł emisji z wg podziału na zakresy GHG Protocol 1 (część pierwsza), 2 i 3 (część druga) w szerszych ramach śladu węglowego, szczególnie w odniesieniu do celów legislacyjnych raportowania CSRD z nadchodzącymi obowiązkami nałożonymi na przedsiębiorstwa wodociągowe.

Słowa kluczowe: Emisje gazów cieplarnianych, podtlenek azotu, metan, ślad węglowy, oczyszczanie ścieków, CSRD

W artykule opisano metodę równoważenia hydraulicznego instalacji doprowadzającej powietrze do reaktora, wypełnionego kompostowanym materiałem. Algorytm obliczeniowy wykorzystuje zasady mechaniki płynów stosowane w układach otwartych,gdzie zmiany oporów przepływu, w zależności od wydatku powietrza, opisują doświadczalnie opracowane charakterystyki hydrauliczne. Wymiar praktyczny opisanego algorytmu polega na stworzeniu narzędzia umożliwiającego projektowanie systemu doprowadzającego powietrze do różnego rodzaju procesów, w których wymagane jest równomierne natlenienie złoża. Dotyczy to przede wszystkim kompostowania, jak również szeroko stosowanej biofiltracji w procesie oczyszczania np. powietrza poprocesowego.

Słowa kluczowe: kompostowanie, napowietrzanie, modelowanie matematyczne